Op 1 januari 2024 treedt de wet Introductie gecombineerde geslachtsnaam in werking. In een eerdere blog, toen deze wet nog een wetsvoorstel was, schreef ik al over de aankomende wijzigingen. Nu de inwerkingtreding voor de deur staat, licht ik de nieuwe wet en de aankomende wijzigingen nog eens toe.
Hoe zit het nu?
Artikel 5 van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt welke achternaam een kind mee krijgt. Dat artikel bepaalt op dit moment nog dat ouders hun kind één achternaam kunnen meegeven. Ouders kunnen kiezen voor de achternaam van een van hen. Als zij geen keuze maken, krijgt een kind dat binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt geboren automatisch de achternaam van de vader of duomoeder. Een kind dat buiten een huwelijk wordt geboren en ten aanzien van wie ouders geen gezamenlijke keuze maken, krijgt automatisch de achternaam van de moeder.
Wat wijzigt er?
Per 1 januari 2024 wordt aan artikel 5 een keuzemogelijkheid toegevoegd. Ouders kunnen er vanaf 1 januari a.s. ook voor kiezen om hun kind de achternaam van hen beiden mee te geven: een gecombineerde achternaam. De volgorde mogen zij zelf bepalen. Indien ouders kiezen voor een dubbele achternaam, worden beide namen achter elkaar geschreven, zonder verbindingsstreepje (bijvoorbeeld Jansen Derksen). Indien een ouder zelf een dubbele achternaam heeft (zoals Van Bergen Henegouwen), wordt deze beschouwd als enkelvoudige achternaam en kan de ouder deze volledig doorgeven. Een ouder die zelf een achternaam heeft die bestaat uit een combinatie van de achternaam van zijn/haar twee ouders, dient één van die namen te kiezen. Dit geldt ook voor de situatie dat een kind, dat na 1 januari 2024 is geboren en een gecombineerde achternaam heeft, op enig moment zelf een kind krijgt met iemand die ook een gecombineerde achternaam heeft. Ook dan kan de achternaam maximaal bestaan uit een combinatie van twee achternamen en dus niet vier.
Voorbeeld: de heer Jansen en mevrouw Derksen krijgen na 1 januari 2024 een kind. Zij kiezen ervoor om hun kind de achternaam Jansen Derksen mee te geven. Stel dat dit kind later zelf een kind krijgt met iemand die (bijvoorbeeld) Willems Hermans heet, dan kunnen zij maximaal twee achternamen aan hun kind meegeven. Bijvoorbeeld (niet limitatief): Jansen Derksen, Willems Hermans, Jansen Willems, Jansen Hermans, Derksen Willems, Derksen Hermans of dezelfde namen in omgekeerde volgorde.
Teneinde zo veel mogelijk eenheid binnen een gezin te creëren, geldt de keuze die ouders voor hun eerste kind maken, ook voor eventuele volgende kinderen in het gezin. Indien er geen keuze wordt gemaakt, blijft de situatie onder de nieuwe wet hetzelfde als onder de huidige wet (de achternaam van vader indien het kind binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt geboren en de achternaam van moeder indien het kind daarbuiten wordt geboren).
Wanneer keuze maken?
Wanneer het gaat om een kind van ongehuwde ouders, dient de naamkeuze ter gelegenheid van de erkenning te worden uitgebracht. In geval van een kind dat binnen huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt geboren, wordt de naamkeuze uiterlijk ter gelegenheid van de aangifte van de geboorte gedaan.
Op wie van toepassing?
De nieuwe wet is van toepassing op alle kinderen die op of na 1 januari 2024 worden geboren. Aanvankelijk kende de nieuwe wet geen overgangsrecht. Dit is later echter toegevoegd, waardoor het geven van een gecombineerde achternaam ook mogelijk is voor ouders wiens eerste kind is geboren op of na 1 januari 2016. Let echter op! In dit laatste geval hebben ouders vanaf 1 januari 2024 één jaar de tijd om hun kind alsnog een gecombineerde achternaam te geven.
Slot
Uit de officiële stukken blijkt dat de wet tegemoet komt aan de (kennelijk) toenemende vraag vanuit de samenleving naar meer keuzevrijheid in het naamrecht. Een ding is echter zeker: eenvoudiger wordt het Nederlands namenrecht er in elk geval niet door en ook zullen achternamen langer worden (indien er voor een gecombineerde achternaam wordt gekozen).
Heb je de wens om jouw kind, geboren vóór 1 januari 2024, alsnog een gecombineerde achternaam mee te geven? Verlies de gestelde termijn van één jaar dan niet uit het oog! Heb je vragen over de nieuwe wet? Neem dan gerust contact op!
