Misschien heb je het afgelopen week in het nieuws wel meegekregen: een basisschooljuf die op eigen houtje met haar klas naar de Efteling ging is door de school op staande voet ontslagen. Terecht, zo oordeelde de kantonrechter. Ik heb inmiddels menig nieuwsartikel en radiobericht gelezen en iedereen lijkt er wel wat van te vinden. Sommigen vinden het terecht, anderen vinden het 'flauw' want ja; de juf bedoelde het zo leuk! Hoe zit het nou juridisch?
De feiten
De juf in kwestie was sinds 1 januari 2021 werkzaam op een school voor speciaal basisonderwijs in Amsterdam. Vanaf 1 januari 2022 had zij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De juf gaf les aan de zogenaamde groep 'Rood'. Groep Rood is een klas van 15 leerlingen in de leeftijd van 7 tot 10 jaar. Voor groep Rood stond op 10 maart 2023 een klassenuitje gepland. De juf had voor die dag aan de directeur voorgesteld om naar de Efteling in Kaatsheuvel te gaan. De directeur heeft daarmee niet ingestemd, maar wel met een excursie naar Space Expo in Noordwijk. Voor het vervoer heeft de directeur twee busjes van andere scholen geleend.
Op 10 maart 2023 ging de juf echter niet naar Space Expo, maar ging zij met de klas toch naar de Efteling, samen met een collega en een externe begeleider. Op 17 maart 2023 deed de juf in de nieuwsbrief verslag van 'de excursie naar Space Expo'. Hoe de waarheid aan het licht kwam? Doordat in het directeurenoverleg op 21 maart 2023 ineens een bekeuring die was gereden op de A2 boven water kwam en dat bleek dat de eindbestemming van de busjes Kaatsheuvel was geweest.
Op 24 maart 2023 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen de school en de juf. In dat gesprek heeft de juf erkend dat zij niet naar Space Expo was geweest maar naar de Efteling en dat het verslag in de nieuwsbrief inderdaad geen verslag van de excursie van groep Rood was. De juf verklaarde dat zij inziet dat zij dit eigenlijk van tevoren had moeten overleggen, maar dat zij zich heeft laten leiden door emotie, dat zij niet heeft stilgestaan bij de risico's en dat haar intenties goed waren. De school heeft de juf enkele dagen later, op 27 maart 2023, op staande voet ontslagen. Als dringende reden wordt opgegeven het zonder toestemming meenemen van de kinderen naar de Efteling, het onware bericht in de nieuwsbrief en het willens en wetens voorliegen van werkgever over waar de juf met de kinderen op 10 maart 2023 geweest was.
Standpunt van de juf
De juf berust niet in dit ontslag op staande voet en start een procedure bij de rechtbank. Opvallend is dat de juf per 1 september 2023 inmiddels een andere baan heeft en zij (daarom?) niet verzoekt om het ontslag te vernietigen, maar om toekenning van de nodige vergoedingen (samen ruim € 20.000). De juf vindt namelijk dat zij ten onrechte op staande voet is ontslagen. Zij meent dat zij goede intenties heeft gehad. De juf stelt dat het voorgestelde uitje naar de Efteling door de directeur was afgewezen vanwege financiële redenen, maar dat zij een externe begeleider bereid heeft gevonden de kosten te dragen. Het leek de juf leuk dit als verrassing te houden, mede omdat de kinderen veelal uit kansarme gezinnen komen. Verder voert de juf aan dat zij gedurende de rest van het dienstverband altijd goed heeft gefunctioneerd en dat zij onbesproken gedrag heeft.
Standpunt van de school
De school ziet het voorgaande wezenlijk anders. Zij stellen zich op het standpunt dat het voorgestelde uitje naar de Efteling niet alleen vanwege de kosten is afgewezen. Nee, een uitje naar de Efteling had niets met het onderwijsprogramma te maken, terwijl Space Expo een educatief uitje is dat aansloot bij het thema Ruimte waar groep Rood destijds mee bezig was. Daarnaast ziet de school een uitje naar de Efteling meer als optie voor een schoolreisje (voor de hele school) om scheve gezichten te voorkomen. De school benadrukt dat het gaat om kinderen met een laag IQ en dat voor een uitje met een klas van 15 kinderen in de leeftijd van 7 tot 10 jaar in een park met een oppervlakte van 72 ha bosrijke omgeving twee leerkrachten en één externe begeleider (voor een kind dat één op één begeleiding nodig had) absoluut onvoldoende en onverantwoord is. Veel kinderen hebben geen zwemdiploma en hebben de neiging weg te lopen of te verdwalen. De school voert aan dat zij een verantwoordelijkheid heeft voor de aan haar toevertrouwde kinderen en dat zij te allen tijde op de hoogte moet zijn van hun verblijfplaats. Als er een ongeluk was gebeurd, is het maar zeer de vraag of de verzekering onder deze omstandigheden dekking voor de schade had verleend, aldus de school. Verder is van belang dat de juf ook na terugkomst (toen de verrassing dus al voorbij was) niet eerlijk is geweest en zij zelfs kinderen heeft geïnstrueerd tegen ouders en broertjes en zusjes te liegen. Daarmee heeft zij kwetsbare kinderen in een lastige situatie gebracht. Tijdens een ouderbijeenkomst is bovendien gebleken dat een ouder zijn kind straf had gegeven omdat deze in de ogen van de ouder bleef lieven over een bezoek aan de Efteling.
Oordeel van de rechter
De kantonrechter volgt de school. De kantonrechter is van oordeel dat de juf een onaanvaardbaar risico heeft genomen door onder deze omstandigheden en op deze manier met de klas naar de Efteling te gaan en dat had tot zeer ernstige gevolgen kunnen leiden. Door het onprofessionele en eigenmatige optreden van de juf wist en de school en ouders van kwetsbare kinderen niet waar de kinderen die dag waren en dat vindt de rechtbank onacceptabel. Dat dit uitje 'goed' is afgelopen maakt niet dat het dan maar goedgekeurd mag worden. De rechtbank tilt ook zwaar aan het gegeven dat de juf de school heeft voorgelogen en daarin zelfs zo ver is gegaan dat zij een verslag heeft vervalst. Tot slot weegt mee dat de juf de kinderen in een lastig parket heeft gebracht door hen in een complot te betrekken.
De verzoeken van de juf worden daarom afgewezen en het ontslag op staande voet blijft in stand.
Gevolg van ontslag op staande voet
Ontslag op staande voet is in het arbeidsrecht de meest ingrijpende maatregel die een werkgever aan een werknemer kan geven. Indien een werknemer op staande voet wordt ontslagen, betekent dit dat hij of zij per direct zijn of haar baan verliest. Bovendien heeft hij of zij géén recht op een Werkloosheidsuitkering van UWV. De werknemer wordt dan namelijk gezien als verwijtbaar werkloos. Ook in de verdere loopbaan van de werknemer kan een ontslag op staande voet een behoorlijke smet en belemmering blijven opleveren.
Conclusie
Hoe goed bedoeld de initiatieven van de juf misschien ook waren; de verantwoordelijkheid die een juf dient te dragen weegt in deze casus toch écht zwaarder. En terecht mijns inziens.
De volledige uitspraak van de rechtbank lees je hier.
