Het is een van de eerste vragen die ik aan een ongehuwde ouder stel tijdens het intakegesprek: “Heb je het kind erkend?” en “Hebben jullie het gezamenlijk gezag laten vastleggen”. Het valt me op dat ik meer dan eens een verbaasde blik terug krijg op die vraag. “Ik ben op het gemeentehuis geweest, dan heb ik toch ook het gezag.” Dat is echter niet het geval. Nu in elk geval nog niet. Indien een kind “buiten huwelijk” wordt geboren, zijn de erkenning en het vestigen van gezamenlijk gezag – in elk geval op dit moment – twee afzonderlijke handelingen. Daar komt binnenkort verandering in.
Verschil tussen erkenning en gezag
Erkenning en gezag dus. Maar wat is eigenlijk het verschil? De erkenning vindt plaats op het gemeentehuis en heeft tot gevolg dat er een juridische band tussen de erkenner en het kind ontstaat. De ouder en het kind worden hierdoor o.a. elkaars erfgenamen en er ontstaat een financiële verantwoordelijkheid van de ouder richting het kind.
Gezag gaat (o.a.) over het nemen van beslissingen die het kind aangaan. Beslissingen zoals woonplaats, schoolkeuze en medische behandelingen. Ouders die samen het gezag hebben, moeten dergelijke beslissingen in overleg te nemen. Het gezamenlijk gezag kunnen zij vestigen door samen digitaal (met Digi-D) een aanvraag hiertoe bij de rechtbank in te dienen. In een kwart van de gevallen, wordt dit gezamenlijk gezag echter niet gevestigd.
De wetswijziging
Het ontbreken van gezamenlijk gezag kan tot problemen leiden na bijvoorbeeld een scheiding of overlijden van de ouder, omdat de andere ouder bepaalde rechten en plichten dan niet kan uitvoeren. Dit vindt de wetgever onwenselijk en men wil de rechtspositie van ongehuwde ouders gelijktrekken met die van gehuwde ouders. De wetswijziging wordt in het belang van het kind geacht, nu steeds meer ouders bewust samenwonen zonder gehuwd te zijn en een kind krijgen. De nieuwe wet zorgt ervoor dat het gezamenlijk gezag in beginsel automatisch ontstaat bij de erkenning. Zowel de Eerste als de Tweede Kamer heeft dit wetsvoorstel inmiddels aangenomen.
Datum inwerkingtreding
op 7 december 2022 is bekend gemaakt dat deze nieuwe wet in werking zal treden per 1 januari 2023. Voor erkenningen die vanaf dat moment plaatsvinden, geldt daarom dat automatisch gezamenlijk gezag wordt gevestigd.
Let op: deze nieuwe regel zal alleen gelden voor erkenningen die ná invoering van de wet plaatsvinden. Voor erkenningen die daarvoor al hebben plaatsgevonden (ook als het kind pas ná 1 januari 2023 wordt geboren), geldt geen automatisch gezag.
Vragen over jouw situatie? Neem dan gerust contact op!
Let op: dit artikel bevat een bondige weergave. Neem voor advies op maat altijd contact op.
